De opmerking die je wist dat zou komen is eindelijk hier. Een collega en ik zijn druk bezig met testresultaten te verwerken. Als ik het document afsluit en mijn bureaublad tevoorschijn komt met daarop een foto van S., roept mijn collega uit: ‘O, je kunt wel zien dat die van jou is!’ En nog voordat ik erop kan reageren, begint ze het zelfs te argumenteren: ‘Die mond vooral, en het haar natuurlijk.’
‘Dat is knap’, zeg ik. ‘Want ze is wel mijn dochter, maar ze is genetisch niet aan mij verwant.’
De collega staart me verbaasd aan. ‘Mag ik vragen hoe dat zit?’
Dat mag. Als ik niet had gewild dat ze wist dat ik een dochter had, had ik immers ook niet met haar foto moeten pronken. Ik zeg dat ik samen met een vrouw ben, en dat zij zwanger is geweest.
‘O ja’, zegt de collega. ‘Een vriendin van mij heeft dat ook. Al jaren roept iedereen dat zij zo op haar kinderen lijkt, terwijl haar vriendin de kinderen gedragen heeft. Maar ze lijken gewoon echt op elkaar, dat komt wel vaker voor, hè?’
Ja, blijkbaar. Het is nu eenmaal zo dat hondjes op hun baasjes lijken, en dat echtparen naarmate de jaren vorderen steeds meer gelijkenissen gaan vertonen. Ik kan niet ontkennen dat N. en ik een paar uiterlijke eigenschappen met elkaar delen: we hebben min of meer dezelfde kleur haar en we dragen allebei een bril.
Ik had dus wel verwacht dat mensen zouden gaan zeggen dat mijn dochter op me lijkt, maar ik weet niet of ik trots moet zijn, of beledigd. Trots, omdat iemand vindt dat mijn prachtige dochter op mij lijkt. Beledigd, omdat iemand er zomaar vanuit gaat dat alle vrouwen met een dochter zelf dat kind op de wereld hebben gezet. Ik neig toch vooral naar trots.
Maar eigenlijk verbaast het me wel dat de collega er in eerste instantie blindelings vanuit ging dat mijn dochter wel biologisch aan mij verwant is, terwijl ze zelf bevriend is met iemand die zelf meermaals de ervaring heeft gehad dat mensen er ten onrechte vanuit gaan dat ze haar genen deelt met haar kinderen. Anderzijds: hoe vaak ga ik er zelf niet zonder enige aanwijzing vanuit dat mensen wel hetero zullen zijn, dat de vrouwen die ik op straat zie met hun kinderwagen zwanger zullen zijn geweest van deze kinderen, terwijl ik dat net zo goed van tevoren niet kan weten?
Heteronormativiteit is overal he, zelfs in mensen die beter weten. Zo jammer. Maar ik denk wel echt dat het in volgende generaties ‘beter’ wordt.
Ja, het zit gewoon heel diep verankerd in de samenleving (ons paradigma ;)). De enige manier om dat te veranderen is om te laten zien dat het ook anders kan, lijkt me zo.